Een verhandeling over de geheime genootschappen van China. Werkstuk voor het vak Geschiedenis van de studie Sinologie, Universiteit Leiden.
Inleiding
Discussie
Ontstaansgeschiedenis
Visie van de Westerse historici
Visie van de Oosterse historici
De Tiandihui in mythen en legenden
Conclusie
Inleiding
De Tiandihui zijn, wat in het Nederlands bekend staat als, de ‘geheime genootschappen’ van China.
De schrijver van het boek ‘The Origins of the Tiandihui, Chinese Triads in Legend and History’ probeert het ontstaan en de ontwikkeling van deze organisaties in kaart te brengen. Tevens laat hij de verschillende invalshoeken in de loop van de tijd en van verschillende historici zien.
De afgelopen twintig jaar zijn vele archieven in China en Taiwan geopend, zodat men het ontstaan en de ontwikkeling van de Tiandihui beter kon onderzoeken. Die gegevens zeggen dat de Tiandihui ontstaan zijn door economische en demografische crises in de late 18de eeuw.
De organisaties die tijdens de Qing dynastie ontstonden werden getypeerd door rituelen die de mensen samen brachten tot het vormen van een gemeenschappelijke doelstelling. Deze doelstellingen waren zeer uiteenlopend, van crimineel tot religieus, en alles wat er tussen zit.
Een van de grote moeilijkheden tot nu toe is het volgen van de Tiandihui in de tijd en de verschillende periodes. Dit is dus de laatste jaren sterk veranderd maar er blijven nog vele vragen over, mede door de eenzijdigheid van de bronnen. Veel van de bronnen zijn namelijk onder marteling gegeven bekentenissen waardoor de betrouwbaarheid in het geding is. Een ding is wel duidelijk geworden, de Tiandihui zijn meer dan alleen maar organisaties geweest die de Ming dynastie omver wilden werpen om de Qing te herstellen. Dit idee is er populair geworden door o.a. de zogenaamde “Xi Lu Legende”. Ook nu nog heeft deze legende in China, ook onder geleerden, nog een grote aanhang.
Het boek ‘The Origins of the Tiandihui’ is het eerste Engelstalige boek dat poogt de verschillende theorieën zoals die in de loop der jaren zijn verzameld, samen te brengen. Daarnaast zet de schrijver ook zijn eigen visie uiteen, als zijnde de werkelijke ontstaansgeschiedenis. Dit werkstuk is een bespreking van het boek. In de Discussie zal als eerste de ontstaansgeschiedenis behandeld worden, daarna de twee verschillende visies over de Tiandihui van de Westerse en Oosterse historici, hierna de Tiandihui in mythen en legenden, waaronder de Xi Lu Legende. Tot slot de conclusie.
Discussie
Ontstaansgeschiedenis
De voorlopers van de Tiandihui zijn de zogenaamde ‘gezworen broederschappen’ uit de vroege Qing. Dit zijn nog geen echte Tiandihui, omdat er maar een beperkt aantal leden zijn aan te wijzen. Na 1755 komen de echte grotere organisaties snel op. In 1761 of 1762 wordt in de provincie Fujian door de monnik Ti Xi en zijn aanhangers in een tempel de, volgens de schrijver eerste echte, Tiandihui opgericht zoals we die vandaag nog kennen. Deze Tiandihui organiseerde, zonder succes, een opstand tegen de lokale overheid. Hierna volgden vele anderen het voorbeeld en waren de Tiandihui in de jaren erna over geheel Zuid China te vinden. Later ook te vinden in andere provincies in China, geïntroduceerd door emigranten uit Fujian en Guangxi en de Hakka uit Guandong. In elke provincie ontwikkelden de verschillende Tiandihui zich op hun eigen manier en zij ontstonden vanuit allerlei diverse achtergronden.
De Tiandihui introduceerden rituelen waarbij vaak wierook werd verbrand. Hierdoor kregen de Tiandihui ook een sterk religieus karakter. De onderlinge steun aan de leden van de organisatie versterkte dit, de onderlinge steun is dan ook het belangrijkste bestaansrecht voor de Tiandihui. Ook werden er gedichten en liederen geschreven en toepasselijke slogans verzonnen. Dit alles zorgde voor een sterk groepsgevoel.
De Tiandihui bleven tot 1850 consistent in hun verschijningsvorm. De belangrijkste doelstelling was altijd; onderlinge hulp onder de leden. De leiders van de Tiandihui maakten er geen geheim van dat er ook geld werd verdiend met de Tiandihui. Vaak gebeurde dit op criminele wijze, hetgeen vele Tiandihui tot een criminele organisatie maakte. Activiteiten waren o.a. berovingen, prostitutie, smokkelen, afpersing en gokken. Rebellie tegen plaatselijke overheden bleef ook één van de activiteiten van de Tiandihui. Ondertussen bleken de Tiandihui een van de langst overlevende geheime organisaties. Dit succes is voor een deel te verklaren doordat de Tiandihui een decentrale organisatie hadden en daardoor makkelijk verspreid en in de wortels van de lokale maatschappij van Zuid China opgenomen konden worden.
Voor een ander deel kan het succes verklaard worden door de geheime tekens van de Tiandihui. Hierdoor konden alle leden snel en makkelijk contact met elkaar maken, zonder gehinderd te worden door taalbarriëres.
Tot slot kan aangevoerd worden dat het feit dat de Tiandihui graag hun legendes, ceremonieën en liederen vastlegden en deze generatie na generatie doorgegeven werden, bijgedragen heeft tot het succes van de Tiandihui. Juist deze informatie zorgt voor een tweedeling onder de historici. Zij heeft gezorgd voor vele verschillende meningen over het ontstaan en overleving van de Tiandihui. In het Westen denkt men er weer anders over dan in het Oosten. Hierna volgt eerst de visie van de Westerse historici, daarna de Oosterse.
Visie van de Westerse historici
In het Westen bestonden, en bestaan er geheime genootschappen die bekend staan als de ‘vrijmetselarij’. Vele bekende en machtige personen waren lid van deze oude organisaties. Na de westerse ontdekking van de Tiandihui in China ging met vooral in op de overeenkomsten tussen de twee, en sommigen beweerden zelfs dat zij beiden van één en dezelfde organisatie afstamden.
Er zijn inderdaad op het eerste gezicht vele gelijkenissen tussen de twee zoals het gebruik van rituelen, het verschijnsel broederschap, de doelstellingen van de organisaties en het symbolische gebruik van de driehoek. Één groot verschil waren de verschillende ideologieën; de vrijmetselarij hadden spirituele of intellectuele ideologieën, die de Tiandihui misten. Later werd de vergelijking met de vrijmetselarij losgelaten, en kon men met een onbevangen blik op het gebied van antropologie, sociologie en geschiedenis, kijken naar de Tiandihui.
Voor het eerst werden officiële Chinese bronnen, zoals kranten en verslagen van de lokale autoriteiten gebruikt. De criminele en economische activiteiten en de organisatie van de Tiandihui kwamen toen aan het licht en kregen ook meer aandacht. Ook de rol van de Tiandihui in opstanden tegen de overheid aan het eind van de 19de en begin 20ste eeuw kreeg meer aandacht. De rebelse, of revolutionaire, activiteiten van de Tiandihui speelde in de 19de eeuw een veel grotere rol dan in de voorgaande periode. Ook de Xi Lu legende over het ontstaan van de Tiandihui werd meer en meer een punt van discussie.
In de jaren ’80 ontstond er een nieuwe periode in het Westerse onderzoek naar de Tiandihui. Die onderzoeken hebben geleid tot de volgende conclusies:
1. De Tiandihui organisatie bestond uit een netwerk van individuele eenheden, bijna geheel gescheiden van elkaar.
2. De Tiandihui verspreidde zich niet als een hechte organisatie, maar als een verzameling van rituelen en tradities.
3. Er was sprake van zeer sterke religieuze invloeden in de methoden van aantrekken en inwijden van leden.
4. Voor de meeste leden was het met geweld omverwerpen van de regering niet de belangrijkste reden voor participatie in de organisatie.
5. Toch beroepen de groepen die bij de Tiandihui horen zich op een gemeenschappelijke achtergrond die voortkwam uit een anti Manchu traditie
6. De Xi Lu legende schijnt het resultaat te zijn van het samengaan van verschillende verhalen.
7. Naar mate de jaren voortschrijden, werden de Tiandihui meer en meer geassocieerd met criminele activiteiten.
Visie van de Oosterse historici
Het valt op dat de Chinezen zelf erg bezig zijn met de onderscheidende aspecten en het ontstaan van de Tiandihui. Er zijn talloze verklaringen over waar en wanneer de Tiandihui zijn ontstaan, en wie haar oprichters zijn. Veel van deze verklaringen zijn gebaseerd op politieke voorkeuren van de onderzoekers van de laatste tachtig jaar.
Voor 1911 was er weinig tot geen interesse voor de Tiandihui. Tot Sun Yat-sen de Tiandihui en zijn geschiedenis gebruikte om nationalistische gevoelens op te wekken onder de bevolking, met name gericht tegen de Manchu’s. De revolutionairen legden zeer sterk de nadruk op de Xi Lu legende als ondersteuning van het nationale gedachtengoed. Alhoewel er in deze legende wel een anti Manchu stemming wordt getoond, blijkt deze stemming niet altijd op nationalistische gevoelens gebaseerd te zijn. De revolutionairen konden niet goed vaststellen waar volgens hun nu de Tiandihui gestart was, en daarom blijven de verhalen slechts legenden en zijn het zogenaamde ‘traditionele modellen’ voor het ontstaan van de Tiandihui geworden.
Na deze tijd en na het openen van de Qing archieven ging men op zoek naar aangrijpingspunten om te controleren of de traditionele modellen op waarheid berusten. Nergens kom men echter een verwijzing vinden van een inval van Xi Lu of de hulp van de Shaolin monniken aan de Kangxi keizer. De basis voor de traditionele modellen was niet terug te vinden in de archieven van de Qing, zodat de verschillende speculatieve verhalen de ronde bleven doen binnen de gemeenschap van de Chinese onderzoekers. Verklaringen die ervan uitgingen dat de legende een symbolisch verhaal was voor een ander verhaal kwamen op. Vele verschillende versies en uitleggingen van de Xi Lu legenden waren inmiddels bekend geworden. Maar echte bewijzen voor hun verklaringen over de Tiandihui konden geen van allen aanvoeren.
Door de ontwikkelingen aan het einde van de jaren veertig, die uitmondde in de vlucht van de Nationalisten van het vasteland naar het eiland Taiwan, werd de richting van het onderzoek naar de Tiandihui sterk beïnvloed en kwam er een splitsing tussen de onderzoekers op het vasteland en op Taiwan. Op Taiwan bleef het beeld van de Tiandihui als opstandige organisatie bestaan. De Guomindang claimde een hechte band met de Tiandihui, die volgens hen terug te voeren was tot aan de periode van keizer Kangxi.
Op het vasteland kwam het onderzoek door de communisten vrijwel stil te staan. Het onderzoek dat wel uitgevoerd werd, richtte zich op de vraag of de Tiandihui proto-revolutionairen waren. Voor het eerst werd er getwijfeld aan het verhaal van Sun Yat-sen dat verklaarde dat de Tiandihui uitsluitend en alleen opgericht waren om de Ming dynastie weer in het zadel te helpen. Nieuwe ontstaanstheorieën werden geopperd, maar toch bleven de traditionele modellen hardnekkig.
In de jaren zestig werden nieuwe officiële documenten en archieven gebruikt en zijn brachten een totaal ander historie van de Tiandihui aan het licht; de Tiandihui was opgericht in 1761 door de monnik Ti Xi, afkomstig uit de streek van Zhangpu, in de regio Zhangzhou van de provincie Fujian. Dit bleek nu uit verschillende bronnen, waaronder bekentenissen en verklaringen van leden van de Tiandihui uit die tijd.
Toch probeerde men in Taiwan alsnog het traditionele model te verklaren door nieuwe invalshoeken te kiezen en de nieuwe documenten op een andere wijze te interpreteren in een poging de legendes overeind te houden.
De Tiandihui in mythen en legenden
Nu de archieven duidelijk hebben aangetoond dat de Tiandihui niet gesticht zijn de periode van de keizer Kangxi, en dat de het omverwerpen van de Qing dynastie niet het belangrijkste doel was, is de Xi Lu legende onhoudbaar geworden.
Het lijkt erop dat de legende ontstaan is tijdens de periode van keizer Jiaqing, bedacht door de leden van de Tiandihui van latere generaties. De Tiandihui veranderden soms van naam om zo de autoriteiten te misleiden, en met hetzelfde idee is de legende waarschijnlijk gecreëerd om op die manier een anti Manchu sfeer te scheppen binnen de organisatie om zo de acties van de autoriteiten tegen de organisaties en hun leden tegen te werken.
Er zijn op dit moment 7 verschillende versies gevonden door de historici en op geen van alle is een datum te vinden, maar zeker is wel dat zij in verschillende tijden zijn geschreven. De versies zijn op vele verschillende plaatsen gevonden, maar zij hebben allen hetzelfde plot. Hierna volgt een korte uiteenzetting van de Xi Lu legende:
De monniken van het Shaolin klooster helpen de keizer Kangxi om een invasie van de Xi Lu barbaren tegen te houden. Wie deze barbaren precies zijn is niet duidelijk. Na de overwinning keren zij terug naar de hoofdstad, waar zij alle beloningen weigeren; zij wensen slechts terug te keren naar het klooster om het Boeddhisme te bedrijven. Als de monniken later van het plannen van een rebellie beschuldigd worden, geeft de keizer opdracht het klooster af te branden. De meeste monniken komen om het leven, maar 18 weten te ontsnappen. Dertien daarvan komen te overlijden door het harde leven, zodat er 5 (in sommige versies 6) overblijven. Zij besluiten zich te wijden aan een opstand tegen de Qing waarmee ze een eerste aanzet maakten tot het oprichten van de Tiandihui.
Gedurende hun reizen komen ze twee mannen tegen: Wan Yunlong, een Boeddhistische priester, die de eerste ‘oudere broer’ van de Tiandihui wordt, en Chen Jinnan, een voormalige academicus van de Hanlin Academie die ontslag bij de regering had genomen en het Daoïsme was gaan bestuderen. In de ene versie is Wan Yunlong de leider in de opstand tegen de Qing, en een andere versie is dat Chen Jinnan.
De meeste versies spreken over 107 volgelingen die een eed zworen op de 25ste van de 7de maand, en daarop de Tiandihui oprichten, dat zij daarna een rebellie organiseerde, in welke een jong kind verscheen en de 108ste volgeling en de beoogde opvolger werd en dat daarna de opstand genadeloos neergeslagen werd.
De daarop volgende crematie en de begrafenis van Wan Yunlong komt in veel verschillende versie voor. In elke versie worden de ondernemingen van de monniken ondersteund door de plotselinge verschijning van een witte wierook brander, waarop de woorden “Fan Qing fu Ming” geschreven staan.
Alhoewel het plot over het algemeen hetzelfde is, komen veel details niet overeen met elkaar. Personen, data, behulpzame goden en zelfs details over de gebeurtenissen verschillen van versie tot versie, met name de plaatsnamen veranderen voortdurend. In de latere versies is te zien dat de schrijver onregelmatigheden uit de oudere versie verbeterde. Na een vergelijking van de verschillende versies van de legende is het duidelijk dat het geen betrouwbare informatie kan geven over de formatie van de Tiandihui. Maar het wil niet zeggen dat de legende maar geheel terzijde geschoven kan worden. Als men de beschikbare archieven en de legende vergelijkt dan kan men zien dat fictie en werkelijkheid door elkaar heen lopen. Bijvoorbeeld de figuur Wan Yunlong, die na bestudering van de juiste archieven de monnik Wan Ti Xi bleek te zijn; de daadwerkelijke oprichter van de Tiandihui.
Na bestudering van de Xi Lu legende is men tot de conclusie gekomen dat de makers ervan veelvuldig gebruikt hebben gemaakt van andere historische gebeurtenissen, literatuur, theater, religie en populaire legendes. Bijvoorbeeld de rol van de Shaolin monniken; deze in waarschijnlijk gebaseerd op het (waar gebeurde) populaire verhaal over de Shaolin monniken uit de Tang Dynastie die keizer Taizong te hulp kwamen. De Qin leider Wang Shichong regeerde over het koninkrijk Yuanzhou, en viel de Tang hoofdstad aan en brandde het plat. Daarop kwamen de Shaolin monniken onder leiding van Zhi Cao van het echte Shaolin klooster, dat in het Song gebergte ligt, de keizer te hulp.
Tijdens de gevechten bleken 13 monniken op te vallen door hun prestaties. De keizer wilde hun belonen, maar op een na weigerden zijn de beloningen. Die ene ontving de militaire titel van Da Jiangjun (generaal). Dus de keizer beloonde de monniken maar door een plaquette, waarop de gebeurtenissen zijn vastgelegd. Deze plaquette is nog te zien bij het klooster.
Deze gebeurtenissen hebben waarschijnlijk als voorbeeld gediend voor de Xi Lu legende. Op deze manier is een verhaal ontstaan die nog maar heel weinig te maken heeft met de werkelijke ontstaansgeschiedenis van de Tiandihui. De legende kan niet gezien worden als een authentiek stuk geschiedenis, maar moet het gezien worden als een artefact van de populaire cultuur, met waardevolle inzichten in de psychologie van bepaalde elementen van de maatschappij in de negentiende eeuw.
Conclusie
Het ontstaan van de Tiandihui is en blijft een onderwerp waarover men nog steeds geen consensus over heeft bereikt. De schrijver van het boek is van mening van de monnik Ti Xi In Zhangzhou de Tiandihui in de 18de eeuw gecreëerd heeft. Vanuit Zhangzhou is het verder verspreid over geheel China, eerst langs de rivieren daarna in het binnenland en later de zeeën over. Het vastpinnen van het ontstaan van de Tiandihui op één exact vastgestelde gebeurtenis lijkt mij een gewaagde stelling van de schrijver. Een geleidelijk uitbreiding van de broederschappen naar de Tiandihui, zonder een harde scheidslijn in de tijd en in ontwikkeling, lijkt mij meer in de lijn der verwachting liggen. Maar gezien het feit dat ik moet oordelen op basis van gegevens van derden en niet de originelen bronnen tot mijn beschikking heb, kan ik hier niet een verantwoorde visie over uiteenzetten.
De Tiandihui kregen in de loop van de tijd verschillende doelstellingen, waarvan de belangrijkste onderlinge steun is en de leden vormen d.m.v. het bloedbroederschap een pseudo familie. In de onderste geledingen van de maatschappij vormden de Tiandihui een bescherming voor de leden van de Tiandihui, zoals in een echte familie. Het lid worden en zijn werd een voorrecht en daardoor ontstonden verschillende rituelen en daarnaast ging men ook geld vragen voor het lidmaatschap.
In Guandong gingen de Tiandihui organisaties zich, door de culturele achtergrond van die provincie, zich steeds meer bezig houden met criminele activiteiten en de Tiandihui werden een uitstekend middel om nieuwe criminele leden aan te trekken. Ook werden, als dat nodig bleek te zijn, de Tiandihui gebruikt om in opstand te komen tegen de plaatselijke overheid. Hierbij was echter het niet meteen de bedoeling de Ming dynastie weer in het zadel te helpen.
Waar de gedachte vandaan komt dat de Tiandihui zich voornamelijk bezig hielden met het omverwerpen van de Qing en het herstellen van de Ming, en wanneer deze gedachte ontstaan is, zal nooit helemaal duidelijk worden omdat de Tiandihui opzettelijk weinig tot geen schriftelijke verslagen op dit gebied bijhielden. De schrijver heeft volgens mij goed duidelijk gemaakt dat de oorspronkelijke Tiandihui zich niet alleen maar en/of voornamelijk bezig houden met de Ming dynastie weer in het zadel te helpen, door te wijzen op het feit dat de Xi Lu Legende vooral gebruikt werd door de Nationalisten aan het begin van deze eeuw, en waarschijnlijk in diezelfde periode ontstaan is.
Rond 1800 zouden de eerste ideeën voor het herstellen van de Ming in de Tiandihui binnengedrongen zijn, maar de archieven die dit vertellen maken niet duidelijk of het nu uitgesloten is of dit voor die datum ook als speelde. Veel informatie van binnen uit de Tiandihui is nog onbekend en misschien dat daar nog meer duidelijkheid over te vinden is. Een moeilijkheid daarbij is dat de Tiandihui van naam veranderden en/of dat zijn hun activiteiten voor langere of kortere tijd staakten. Alhoewel de schrijver wel overtuigd is over de juistheid van zijn theorieën, realiseert hij zich dat veel nog onbekend is gebleven, hij hoopt dat naar aanleiding van zijn boek anderen geïnspireerd zullen raken en meer onderzoek zullen gaan doen naar de Tiandihui.